Εργαστήρι στην Αντιγόνη του Σοφοκλή και του Ανούιγ

 

1o δίωρο

 

1. Άσκηση γνωριμίας και χαλάρωσης (Λέω το όνομά μου και ό,τι μου έρχεται στο μυαλό όταν ακούω τη λέξη δημοκρατία)

2. Υπόθεση Αντιγόνης

     3. Καταρχάς, η Αντιγόνη ή ο Κρέοντας έχει δίκιο κατά τη γνώμη σας;

1. Να κάνετε ανά ομάδες (4 ομάδες)  δύο δυναμικές εικόνες στη σειρά:

     Α. Eικόνα/ Δραστηριότητα σε μία δημοκρατική πόλη

     Β. Εικόνα/ Δραστηριότητα μιας  πόλης  μετά από πόλεμο

Ποια μέτρα πρέπει να παρθούν για την αποκατάσταση της τάξης σε μία μεταπολεμική πόλη;

(ηγέτης ή συμβούλιο δημοκρατικό)

      5. Διαβάζουμε το διάταγμα του Κρέοντα

      6. Το συζητούμε. Έχει δίκιο ο νέος άρχοντας;

Είναι σωστό το δίλημμα; Nα τοποθετηθούν αναλογα με το φίλο ή την πατρίδα.

Ποιος είναι ο άρχοντας;

       5. Αν ήσασταν ο Κρέοντας ποιο το διάγγελμά σας;

(ένας από κάθε ομάδα ανακοινώνει το διάγγελμα – απόφαση για τα δύο αδέλφια)

       6.  Να σταθείτε στο χώρο πίσω από εκείνον που πιστεύετε ότι έχει δίκιο.

       7. Δίνουμε κείμενο με Αντιγόνη (στίχοι 441-480)

       8. Βρίσκουμε τα επιχειρήματα : Πού στηρίζονται (θρησκεία, πολιτική, δημόσιος λόγος)

       9. Ποιος έχει τώρα δίκιο; Να το δείξετε με τη στάση σας πίσω από τον καθένα.

      10. Σε δυάδες να απεικονίσετε με τη στάση του σώματος τη σχέση ή τη μη σχέση τους στο χώρο.

      11. Δίνω φωτοτυπία με σκίτσο του Κοκτώ -σχολιασμός

      12. Διαβάζω το κείμενο του Ανούιγ δυνατά. ( Κρέοντας-Αντιγόνη)

      13. Ποιος θέλει να κάνει αλλαγές στη στάση της Αντιγόνης ή του Κρέοντα;

      14. Διαβάζουμε όλοι το κείμενο του Ανούιγ ( τα δύο αδέλφια)

           

 

2o δίωρο

1. Μικρή επανάληψη της υπόθεσης – Σκίτσο του Κοκτώ (ξανά)

2. Απομυθοποίηση νεκρών (Ανούιγ)

3. Λίγα λόγια για Κρέοντα από Ανούιγ (Ιάσονας)

4. Περπατάμε

(Χωρισμός σε ομάδες)

Τι θα συμβούλευαν τον Κρέοντα οι άλλες κοινωνικές ομάδες;

Α. Οι ιερείς της πόλης

Β. Οι άρχοντες της πόλης

Γ. Οι νέοι της πόλης

Δ. Οι εργαζόμενοι σε μία σύγχρονη εφημερίδα της Θήβας

5. Αίμονας – Κρέοντας (Σοφοκλής)

3 εθελοντές : Κρέοντας – Αίμονας – Αντιγόνη

Ποιος ήρωας βρίσκεται στην πιο δύσκολη θέση;

Ένας από κάθε ομάδα να παρουσιάσει γιατί επέλεξε αυτόν τον ήρωα.

 

Αίμονας – Κρέοντας ( Ανούιγ)

 

Κρέων: Καημένη Αντιγόνη, με το αποκριάτικο λουλούδι σου!

Ξέρεις ποιος ήταν ο αδελφός σου; Ένας ηλίθιος χαροκόπος, ένα σκληρό και άκαρδο σαρκοβόρο, ένα μικρό χτήνος που το μόνο του κατόρθωμα ήταν να τρέχει πιο γρήγορα από τους άλλους με το αυτοκίνητό του και να ξοδεύει πιο πολλά λεφτά στα μπαρ. Κάποτε- ήμουνα μπροστά- ο πατέρας σου του αρνήθηκε ένα μεγάλο ποσό, που είχε χάσει στα χαρτιά. Κιτρίνισε από το κακό του και κατέβασε τη γροθιά του με όλη του τη δύναμη στο πρόσωπο του πατέρα σου, το χτήνος. ‘Ηταν αξιοθρήνητη η σκηνή ... Ο πατέρας σου είχε καθίσει στο γραφείο του με το κεφάλι στα χέρια, η μύτη του έτρεχε αίμα, έκλαιγε. Και σε μια γωνιά του δωματίου, ο Πολυνείκης σαρκάζοντας άναβε το τσιγάρο του.

Έπειτα από αυτόν τον καυγά, πήγε και κατατάχτηκε στο στρατό των Αργείων. Και  μόλις έφτασε στο Άργος, άρχισε τις συνωμοσίες εναντίον του γέροντα αυτού. Ακολούθησαν απανωτές απόπειρες δολοφονίας, όλες πληρωμένες από αυτόν.

Είπα χθες και κήδεψαν μεγαλόπρεπα τον Ετεοκλή. Ο Ετεοκλής είναι ένας ήρωας και ένας άγιος τώρα για τη Θήβα. Όλη η πόλη τον συνόδεψε. Τα παιδιά του σχολείου δώσανε τις δεκάρες του κουμπαρά τους για το στέφανο. Γέροι, ψευτοσυγκινημένοι, δοξολόγησαν με τρέμουλα στη φωνή, τον καλό αδελφό, τον πιστό γιο του Οιδίποδα,το νομιμόφρονα πρίγκηπα. Κι εγώ ο ίδιος έβγαλα λόγο. Κι όλοι οι παπάδες της Θήβας, με τα επίσημα άμφιά τους και την κατάλληλη έκφραση στο πρόσωπο... Και στρατιωτικές τιμές ... Έπρεπε.

Εσένα θα σου πω, όμως, κάτι φριχτό: Ο Ετεοκλής, αυτή η προσωποποίηση της αρετής είχε προσπαθήσει κα αυτός να δολοφονήσει τον πατέρα του , ο νομιμόφρων πρίγκηπας είχε προσπαθήσει και αυτός να πουλήσει τη Θήβα σε όποιον θα τούδινε τα περισσότερα. Είναι απλώς ζήτημα τύχης που ο Πολυνείκης πέτυχε νωρίτερα.

Είχαμε να κάνουμε με δύο λωποδύτες του ίδιου φυράματος, που κορόιδευαν ο ένας τον άλλον, κοροιδεύοντάς μας, και που αλληλοσφάχτηκαν, σα δύο μικροί αλήτες που ήτανε, για να καθαρίσουν τους λογαριασμούς τους... Με τη διαφορά πως μου χρειαζόταν κάποιος ήρωας. Αναζήτησα τότε τα πτώματά τους ανάμεσα στα άλλα. Τους βρήκαν αγκαλιασμένους – για πρώτη φορά στη ζωή τους, σίγουρα. Είχαν αλληλοκομματιαστεί, κι έπειτα είχε περάσει από πάνω τους ολόκληρο το ιππικό των Αργείων. Ήταν πολτοποιημένοι, Αντιγόνη, αγνώριστοι. Είπα και μάζεψαν το ένα από τα πτώματα, το λιγότερο αφανισμένο, για την εθνική μας κηδεία, και διάταξα να αφήσουν το άλλο να σαπίσει εκεί που βρισκόταν. Δεν ξέρω καν ποιο, και σε βεβαιώνω πως το ίδιο μου κάνει.

Αντιγόνη: Γιατί μου τα διηγηθήκατε όλα αυτά;

Κρέοντας: Θα ήταν καλύτερα να σε αφήσω να πεθάνεις μέσα σε αυτή την άθλια ιστορία; Πήγαινε να βρεις τον Αίμονα. Παντρέψου γρήγορα. Έχεις μια ολόκληρη ζωή μπροστά σου.

Σε καταλαβαίνω. Το ίδιο θάκανα και εγώ, αν ήμουν είκοσι χρονών. Γι’ αυτό ρουφούσα τα λόγια σου. Άκουγα, από τα βάθη των καιρών, ένα μικρό Κρέοντα, αγνό και χλωμό σαν και σένα, που δε σκεφτόταν κι αυτός παρά πώς να δώσει ό,τι είχε … Παντρέψου γρήγορα, Αντιγόνη, ευτύχησε. Η ζωή δεν είναι όπως τη νομίζεις. Είν’ ένα νερό που οι νέοι τ’ αφήνουν να κυλάει ανάμεσα από τα ανοιχτά τους δάχτυλα, χωρίς να το καταλαβαίνουν. Κλείσε τα χέρια σου, συγκράτησέ το! Θα δεις. Θα γίνει ένα σκληρό και απλό πραγματάκι, που θα το τραγανίζεις καθισμένη στον ήλιο. Θα σου πουν όλοι το αντίθετο, επειδή χρειάζονται τη δύναμη και την ορμή σου. Μην τους ακούσεις, μη μ’ ακούσεις ούτε και μένα, όταν θα βγάλω λόγο στον τάφο του Ετεοκλή. Δεν είναι αλήθεια. Τίποτα δεν είναι αλήθεια, εκτός από εκείνα που δε λέγονται …

- Πατέρα, οι θεοί σπέρνουν στον άνθρωπο το νου,

Το πιο τρανό προικιό στον κόσμο όλο.

Εγώ πως δε μιλάς σταράτα και σωστά

δε θα το πω, και να μη σώσω να το πω.

Όμως θα γίνονταν κι αλλού να βρεις καλές ιδέες.

Δεν το μπορείς στη θέση σου να ξέρεις θετικά

Τι λέγεται, τι γίνεται και τι ψεγάδια βρίσκουν.

Ο πολίτης φοβάται το βλέμμα σου

για να σου πει κουβέντες που δε χαίρονται τ’ αυτιά σου.

Όμως εγώ μπορώ στα σκοτεινά κι ακούω

πόσο την κόρη αυτή θρηνούν στην πόλη

που σαν την πιο χειρότερη γυναίκα

άτιμα σβήνει πληρώνοντας ωραία πράξη.

Η ευτυχία σου, πατέρα, είναι για μένα

το πιο πολύτιμο προικιό.

Αναγαλλιάζουν τα παιδιά, όταν ανθοφορεί

η δόξα του πατέρα, και ο πατέρας των παιδιών.

Μην έχεις μονοφόρι ένα τρόπο να σκέφτεσαι,

Αυτό που λες εσύ να’ ναι σωστό και τίποτ’ άλλο.

Κοίταξε στις νεροσυρμές τα δέντρα

που λυγάνε πώς γλιτώνουν τα κλώνια τους·

όσα κρατάνε κόντρα, χάνονται σύρριζα.

Μα δώσε τόπο στην οργή κι άλλαξε γνώμη.

Κρέων: Η πόλη θα μου πει τι πρέπει να προστάζω;

Αίμων: Βλέπεις που τώρα μίλησες σαν παιδαρέλι;

Κρέων: Με άλλον μαζί, ή μόνος μου θα κυβερνώ την πόλη;

Αίμων: Πόλη καμιά δεν είναι ενός ανθρώπου.

Κρέων: Στον άρχοντά της δεν ανήκει η πόλη;

Αίμων: Όμορφα θα βασίλευες μόνος στην ερημιά.

Κρέων: Αυτός, θαρρώ, με τη γυναίκα συμμαχεί.

Σίχαμα, κοπέλι μιας γυναίκας.

Αίμων:  Δε θα με δεις ποτέ κοπέλι της ντροπής.

Κρέων: Κάθε που θα μιλήσεις, όλο για αυτήν μιλάς.

Αίμων: Και για σένα και για μένα · για τους θεούς του Άδη Αν δεν ήσουν πατέρας μου, θα έλεγα πως τρελάθηκες.

Κρέων: Είσαι γυναίκας δούλος κι άσε τα λόγια τα παχιά.

Πως θα την παντρευτείς, μην το πιστεύεις, ζωντανή.

Αίμων: Θα πεθάνει, νεκρή και κάποιον άλλον θα ρημάξει.

Πάρε την τρέλα σου και πήγαινε σε φίλουςπου τη θέλουν.

Χορός: Έφυγε το παιδί, αφέντη, όλο βιάση και χολή·

σκοτίζει ο πόνος το μυαλό στην ηλικία του.

 

 

Αίμονας - Κρέοντας (Ανούιγ)

      - Πατέρα!

-         Ξέχασέ την, Αίμων, ξέχασέ την, μικρέ μου. Έκανα ό,τι μπορούσα για να τη σώσω, Αίμων. Ό,τι μπορούσα, στ’ ορκίζομαι. Δε σ’ αγαπάει. Μπορούσε να ζήσει, αν ήθελε. Προτίμησε την τρέλλα της και το θάνατο.

-         Πατέρα δεν βλέπεις πως την παίρνουν; Μην τους αφήσεις να την πάρουν, πατέρα!

-         Τώρα πια μίλησε. Ολόκληρη η Θήβα ξέρει τι έκανε. Είμαι υποχρεωμένος να τη θανατώσω. Ο λαός τόμαθε κιόλας, ουρλιάζει γύρω από το παλάτι. Δεν μπορώ.

-         Πατέρα, ο λαός δεν είναι τίποτα. Εσύ είσαι ο κύριός του.

-         Είμαι πριν βγάλω ένα νόμο. Όχι έπειτα.

-         Νομίζεις πως θα μπορέσω, εγώ, να ζήσω χωρίς αυτήν; Νομίζεις πως θα τη δεχτώ εγώ τη ζωή σας κι όλες τις μέρες χωρίς εκείνην; Και τις φούριες , και τη φλυαρία σας και την κενότητά σας, χωρίς εκείνην;

-         Πρέπει να δεχτείς, Αίμων. Καθένας μας, κάποια μέρα, λίγο ή πολύ θλιβερή, λίγο ή πολύ μακρινή, πρέπει επιτέλους να γίνει άντρας. Εσένα είναι σήμερα η μέρα σου. Μη με καταδικάζεις, Αίμων, μη με καταδικάζεις και εσύ.

-         Κείνη η τεράστια δύναμη και το θάρρος, κείνος ο γιγάντιος Θεός που με σήκωνε στα μπράτσα του και με έσωζε από τα τέρατα και τους ίσκιους ήσουν εσύ; Κείνη η προστατευτική μυρουδιά και το καλό βραδυνό ψωμί, στο φως της λάμπας, όταν μου ‘δειχνες τα βιβλία στο γραφείο σου , ήσουν εσύ, νομίζεις;

-         Ναι, Αίμων.

-         Πατέρα δεν είναι αλήθεια! Δεν είσαι εσύ! Δε στεκόμαστε και οι δύο κάτω από αυτόν τον τοίχο όπου δε μας μένει παρά να πούμε ναι. Είσαι ακόμα παντοδύναμος, εσύ, όπως τότε που ήμουνα μικρός. Α, σε παρακαλώ, πατέρα, κάνε να σε θαυμάζω, να σε θαυμάζω ακόμα. Είμαι ολομόναχος κι ο κόσμος είν’ ολόγυμνος, άμα δεν μπορώ πια να σε θαυμάζω.

-         Είμαστε ολομόναχοι, Αίμων. Ο κόσμος είναι γυμνός. Και με θαύμαζες πάρα πολύ καιρό. Κοίταξέ με – αυτό θα πει να γίνεσαι άντρας: Να δεις τον πατέρα σου κατά πρόσωπο, κάποια μέρα.

-         Αντιγόνη, Αντιγόνη, βοήθεια!
(Βγαίνει τρέχοντας)

 

 

Ασκήσεις

1.Να ζωγραφίσετε το περίγραμμα του Αίμονα σε χαρτί μέτρου.

Να γράψετε μέσα στο περίγραμμα τις σκέψεις του Αίμονα και έξω από το περίγραμμα τι λέει στην πραγματικότητα.

1. Να συζητήσουμε τις λέξεις- έννοιες που ζωγράφισαν
2. Να κάνουμε ανακριτική καρέκλα με τον Αίμονα – Να τον ρωτήσουμε πράγματα/πώς αισθάνεται-τι σκέφτεται να κάνει
3. Να κάνουμε προβολή στο συναίσθημα των ίδιων των παιδιών. Να αναφέρουν παρόμοιες καταστάσεις συναισθηματικές δικές τους.

Να γράψουν ένα γράμμα συμπαράστασης στον Αίμονα εκφράζοντάς του ότι και αυτοί/ές κάποτε βρέθηκαν στην ίδια θέση ή φοβούνται ότι θα βρεθούν. Μπορεί να είναι και γράμμα στον Κρέοντα ή στην Αντιγόνη εκφράζοντας τα συναισθήματά τους προς αυτούς

 

Ή

Ένα γράμμα, το τελευταίο, της Αντιγόνης στον Αίμονα που του ζητάει ...

 

3ο δίωρο